ARTRİT NEDİR?
Vücut tarafından üretilen, eklemlerde meydana gelen iltihabik bir durumdur. Ayak bileği, diz, el bileği vb. eklemlerin iltihaplanması ile birlikte şişme, sertleşmeye yol açan hastalıklar ve eklemlerde ağrı gibi durumlara neden olabilir.
Artritle birlikte gelen ağrıları azaltmanın en iyi yolu düzenli egzersiz yapmaktır.
Sağlıklı hareket etmek kilo vermenize ve eklemlerinizin daha rahat hareket etmesini sağlayacaktır. Vücudunuzun doğal ağrı bloke edici endorfinlerinin salgılanmasına ve eklemlerinizdeki baskıyı düşürmenize yardımcı olur. Ancak her zaman vurguladığımız gibi bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza danışmalısınız. Böylece yaralanmalardan ve ağrılarınızın artmasından kurtulur sadece yarar sağlarsınız. Sorulması gereken bazı basit sorular şunlardır:
Ne tür artritiniz var?
Artrit denince hepsi aynı semptomlarla kendini göstermez. Geniş çapta bir durumdan söz ediyoruz demektir. Romatoid artrit gibi iltihaplı bir durum söz konusuysa tutulmalarınız egzersiz yapınca artabilir. Özellikle tai chi gibi esneklik odaklı egzersizlerde. Eğer osteoartritiniz varsa ağrı ve tutulmalarınızın daha kötü olmaması için sırt eklemlerinize ağır yük bindirmeyen aktivitelerde bulunmalısınız. Örneğin dizlerinizde osteoartrit varsa doktorunuz size koşmak yerine düşük etkili havuz egzersizleri ya da tempolu yürüyüş önerebilir. Ve ısınma ve soğuma hareketlerinize dikkat etmeli, eklemlerinize buz ya da sıcak uygulamalısınız.
Ağrı düzeyiniz nedir?
Egzersiz ağrınızı azaltmanıza yardımcı olabilir. Yaralanmaya sebep olup ağrınızı daha kötü hale getirmeyi hiç istemezsiniz. Bir programa başlamadan önce ağrı düzeyinizin kesin bir değerlendirmesini isteyin. Böylelikle doktorunuz limitlerinizi belirlemenize ve doğru seviyeden başlamanıza yardımcı olabilir. Bu soruyu egzersiz yaparken de kendinize sormaya devam edin. Hafif kas ağrısı ya da yorgunluk normaldir, ama geçmeyen ve kötüye giden eklem ağrısını göz ardı etmeyin. Dinlenmeniz ve programınızı doktorunuzla yeniden planlamanız gerekmektedir.
Başka hangi tıbbi durumlarınız var?
Bu kritik bir soru. Artritin yanı sıra şeker, kalp, akciğer ya da başka kronik durumunuz varsa bunları romatoloğunuzla paylaşın. Neden? Çünkü kronik durumlar ve bunlar için aldığınız ilaçlar yapabileceğiniz egzersizin türlerini ve yoğunluğunu kısıtlayabilir. Doktorlar artritli hastalarını aktif olma konusunda teşvik ediyorlar, tabii ki ciddi bir sağlık riskiniz yoksa. Buna ancak genel sağlık durumunuza bakarak karar verebilirler.
Ne durumdasınız?
Başlamak için bir başlangıç noktasına gerek var. Eğer artritiniz ya da diğer sağlık problemleriniz uzun süre sizi egzersiz yapmaktan alıkoyduysa yavaş başlayın. Diyelim ki fibromiyalji ve kronik yorgunluk nedeniyle aylarca egzersiz yapamadınız. Bir defasında bir saat boyunca tempolu yürüyüş yaparak başlarsanız çok yorulabilirsiniz ve isteğiniz kırılır bir daha yapmak istemeyebilirsiniz. Başta 10 veya 20 dakika ile başlayıp yavaş yavaş arttırın. Başlama noktası herkes için değişir. Önemli olan yaralanmalardan kaçınarak uzun süreli başarı şansınızı arttırmaktır.
Bir fizyoterapiste görünmeli misiniz?
Bu soru da çok önemli. Yanıt çoğunlukla “evet”. Egzersiz programınızın hedeflerine ulaşması için doktorunuzla konuşun, sonra bu hedeflerinizi fizyoterapiste anlatın. Size doğru ısınma ve soğuma hareketlerini öğretecek, uygun şekilde çalıştıracak ve gereksinimlerinize ve olası kısıtlamalara uygun bir program çıkartacaktır.
